ماه رمضان و بحران کرونا

آذر: یک استاد دانشگاه با اشاره به درگیر بودن مسئولین و کادر درمانی برای مقابله با بیماری کرونا اصرار کرد که در این شرایط همگی باید آنان را یاری نماییم و حداقل باری بردوش آنان نیفزاییم. مسلمین در ایران و سراسر جهان اسلام، خانه های خودرا مسجد کرده و در آنها به عبادت و مناجات مشغول شوند. آن گاه مسجدی به وسعت جهان اسلام خواهیم داشت.
به گزارش آذر به نقل از ایسنا، متن یادداشت حجت الاسلام والمسلمین رهامی استاد دانشگاه، حقوقدان و فعال سیاسی به شرح زیر است:
اول خواستم بنویسم «مسجدی به بزرگی ایران»، ولی بعد دیدم این عبارت صحیح نیست، بلکه باید بگوییم «مسجدی به بزرگی جهان اسلام». امروزه بیش از یک میلیارد و ششصد میلیون نفر به یکی از مذاهب مختلف دین مبین اسلام متدین بوده و از آسیای جنوب شرقی در جزایر اندونزی، بعنوان بزرگترین کشور اسلامی تا مالزی، تایلند، فیلیپین، استرالیا، شبه قاره هند، خاورمیانه و آسیای میانه و مناطقی از روسیه، قفقاز و بخش عمده ای از کشورهای آفریقایی تا بخش هایی از اروپا و امریکای لاتین و امریکای شمالی و کانادا، یعنی قریب به یک چهارم از جمعیت دنیا، مسلمان هستند.
این جمعیت عظیم و دارای هویت دینی مشخص و برجسته، برمبنای اعتقادات خود، حالا آمادهٔ انجام یکی از فرایض بزرگ الهی شده و ماه رمضان برایشان حال و هوای دیگری دارد. این ماه برای مسلمین جهان« ماه مبارک » است و در خیلی از این کشورها، بزرگترین عیدشان، عید رمضان یا همان عید فطر است. روزه داری مسلمین در این ماه و برگزاری افطاری ها و خورانیدن روزه داران و اقوام و خویشان بر سر سفره های خالصانه و شب زنده داری و مناجات های دسته جمعی در شب های رمضان، خصوصا در شب های مبارک قدر، همگی از سنت های چندین صد ساله معتقدین به این دین حنیف است.
انگار در ماه رمضان رستاخیز دیگری در جهان برپا می گردد و روح تازه ای در کالبد جهان اسلام و پیکرهٔ مسلمین، دمیده می شود. اما امسال باتوجه به شیوع ویروس کرونا در تمامی مناطق معمورهٔ گیتی، همچون در بیشتر قریب به اتفاق کشورهای اسلامی، روزه داری و برگزاری مناسک ماه رمضان برای خیلی از مسلمانان سخت تر از معمول خواهد بود. از یک طرف، انجام بخش مهمی از مراسم و مناسک این ماه، خصوصا در لیالی مبارکهٔ قدر (که مسلمین طبق سنت همه ساله در مساجد و تکایا و مراکز عبادی و بقاع متبرکه حضور می یابند) تحت تأثیر شرایط پیش آمده به کلی منتفی بوده یا به سختی و تحت شرایط شدید در حد بسیار محدودی امکان برگزاری فراهم خواهد شد.
بقاع متبرکه در ایران، مانند حرم مقدس رضوی در مشهد و بقاع متبرکهٔ قم، شیراز و شهر ری و بقاع متبرکهٔ عتبات عالیات در عراق به همین دلیل بسته شده و مشخص نیست تا پیش از اختتام ماه رمضان امکان گشوده شدن فراهم شود. دو مسجد بسیار مقدس و اصلی مسلمین در مکه و مدینه برای اقامه نماز و برگزاری مراسم مذهبی بسته شده و گاهی به صورت بسیار محدود و تحت شرایط سختی نمازگزاران اجازهٔ ورود دارند و فعلا هم به هیچ زائری اجازه رفتن به عربستان سعودی جهت زیارت اماکن مقدس داده نمی گردد. مسجد الاقصی بعنوان سومین مکان مقدس مسلمانان هم فعلا بسته شده است. این مساله در مورد سایر اماکن مقدس و مساجد مسلمین در سراسر جهان نیز صدق می کند.
در جهان اسلام چنین واقعه ای در این سطح وسیع به هیچ وجه سابقه ندارد که در ماه رمضان، مسلمین از حضور در مساجد و بقاع متبرکه محروم شوند. با انتشار ویروس کرونا، حتی مؤذن ها در برخی از کشورها اسلامی، بجای «حی علی الصلاه وحی علی الفلاح” در اذان، از عبارت «صلّوا فی بیوتکم»استفاده می کنند تا مؤمنان بجای مسجد، نماز را در خانه های خود اقامه کنند.
از طرف دیگر، به دلیل گسترش خطرناک ویروس کرونا و خطر ابتلای روزه داران در صورت تداوم روزه داری و امتناع از خوردن و خصوصا امتناع از آشامیدن، مسالهٔ افزایش ریسک مبتلاشدن به مرض کووید ۱۹ به نحو نگران کننده ای مطرح است به نحوی که برخی از فقها مسأله جواز نوشیدن آب به میزان لزوم و حتی شکستن روزه، در صورت وقوع چنین احتمال خطری را بعنوان حکم شرعی مطرح کرده اند و طبیعی است که روزه داری، مشروط به عدم احتمال عقلایی خطر برای مکلفین است.
تعطیلی بخش زیادی از مشاغل و کسب و کار و به دنبال آن، بیکاری جمع کثیری از صاحبان درآمدهای پایین و کارگران روزمزد و صاحبان مشاغل و کسبهٔ جزء، مسأله تامین نان سر سفرهٔ افطار را برای خیلی از هم کیشان و همو وطنان روزه دار را با مشکل جدی مواجه ساخته است. مسأله اصلی این است که جوامع اسلامی امسال چگونه می توانند از این بحران بی نظیر اجتماعی و آزمون کم سابقهٔ الهی به سلامتی عبور کند؟

خانه های خودرا مسجد کنیم

با توجه به آیه شریفه « واجعلوا بیوتکم قبلهً و أقیموالصلوه و بشّرالمؤمنین » ( سورهٔ یونس – قسمتی از آیهٔ ۸۷) ما نباید نگران بسته شدن موقت مساجد و تکایا و بقاع متبرکه باشیم. در شرایطی مسؤلین و مدیران ذیربط و کادر درمانی کشورمان مانند همهٔ کشورها، درگیر مبارزه با این بلیهٔ کم نظیر و کنترل آن هستند، همگی باید آنان را یاری نماییم و حداقل باری بر دوش آنان نیفزاییم. مسلمین در ایران و سراسر جهان اسلام، خانه های خودرا مسجد کرده و در آنها به عبادت و مناجات مشغول شوند، آن گاه مسجدی به وسعت جهان اسلام خواهیم داشت.
هر خانه یک مسجد و آنگاه ندای مناجات از منازل خداجویان بر خواهد خاست و برکت و رحمت الهی بیش از پیش در ماه رمضان به منازل ما نازل خواهد شد، خصوصا اگر قسمتی از اوقات ما در این فرصتی که برای حضور بیشتر در منزل فراهم شده به مطالعه بیشتر صرف گردد، به نحوی که حداقل برای هر هفته از ماه مبارک، مطالعه یک کتاب را با تمام برسانیم.

دیگران را دریابیم
برخی از صاحبان مشاغل و کسب و کارها به دلیل انتشار ویروس کرونا، منبع تامین مایحتاج زندگی و قوت لایموت خودرا از دست داده اند یا گرفتار مشکل جدی شده اند بدین سبب باید هزینهٔ گستردن سفره های افطاری و خورانیدن مؤمنین ( که سالهای گذشته برمبنای یک سنت اسلامی انجام می گردید) را شامل این افراد نماییم. کسبه و صاحبان مشاغلی که کارشان به تعطیلی کشیده شده است را شناسایی نماییم و با حفظ حرمت و شأن آنان، از محل آن هزینه ها و سایر وجوه شرعی و خصوصا موقوفات عام و نذورات، هزینه زندگی صاحبان این نوع کسب وکار هارا تامین نماییم که اساسا از مصادیق بارز « تعاونوا علی البر و التقوی » محسوب شده و بلکه باتوجه به حفظ حیثیت و آبروی مؤمنین، اجر معنوی آن نسبت به سفره های افطار مرسوم، مضاعف خواهد بود.

منبع: